İnsanı İnsan Yapan Beyin Bölgesi: Frontal Korteks
Mart 28, 2024 tarihinde yayınlandı
İnsan beyni ile hayvan beyni birbirine çok benzemekle beraber bazı yapısal farklılıklara sahiptir. Bu yapısal farklılıkların en belirgin olduğu bölgelerden biri Frontal kortekstir. Alnımızın hemen arkasında bulunur, ön lob olarak da ifade edilir. Beyin işlevleri ne kadar gelişirse beyindeki ceviz görünümüne neden olan girus sulkus (girinti çıkıntı) o kadar artar. Hayvan beyni ile karşılaştırıldığında frontal kortekste bu görüntü daha belirgindir. Çünkü insan frontal korteksi çok aktif olarak kullanır. Peki nedir bu bölgenin işlevleri?
Frontal korteks, hareketlerin planlaması, görsel kadrajın taranması, kasların hareketlerini kontrol etmesinin yanı sıra “yönetici işlevler (executive functions)” olarak bilinen önemli görevleri de yürütür. Kişinin anlaması, muhakeme edebilmesi, sebep sonuç ilişkisi kurabilmesi, mantıklı düşünme, karar verme, empati becerileri frontal korteksin görevlerindendir. Duygulara karşı beynin fren sistemidir. Son karar frontal korteksten çıkar. Aynı zamanda “broca alanı” olarak bilinen konuşma alanı da frontal korteksin alanı içindedir. Dikkat için gerekli dopamin nörotransmitterleri frontal kortekste reseptörlere bağlanır. Bu anlamda frontal korteks aynı zamanda dikkatinde merkezidir. Ayna nöron adı verilen nöron gurubu da bu bölgede yer almaktadır. Bu nöron grubu öğrenmede önemli bir rol oynar. Karşıdaki kişinin davranışlarını tekrar etmede ve bunu kalıp davranış haline getirme işi ayna nöronların görevidir. Psikiyatrik hastalıklar söz konusu olduğunda frontal korteks ilk etkilenen alandır. Hemen hemen bütün psikiyatrik hastalıklarda bu bölge olumsuz olarak etkilenir. Hatalı nöronal dallanma ve buna bağlı disfonksiyon gelişmesi durumunda frontal korteks işlevlerini doğru bir şekilde yerine getiremez. Şizofreni gibi psikotik bozukluklarda frontal korteksteki bu değişim dikkat çekicidir.
Frontal korteksin; prefrontal korteks, orbitofrontal korteks, suplementer motor alan vb. birçok özelleşmiş alanı bulunur. Bu bölgelerden herhangi birinde gelişen lezyon, bölgenin sorumluluğunda olan işlevi yerine getirememesine sebep olur.